Mira Sys
Journalist - Schrijver
Journalist - Schrijver
Vleesgigant Tyson Foods wil de Europese markt verder veroveren en zijn vestiging in Nederland uitbreiden. In de Verenigde Staten is het al een van de grootste vleesproducenten. Maar de gigant kwam meerdere malen in opspraak wegens dierenmishandeling en mensenuitbuiting. ‘Tyson behandelt zijn werknemers als machines.’ Wat voor bedrijf is dit, waar de Rabobank miljarden in steekt?
De PFAS-gehalten in de Maas en de Rijn komen stelselmatig uit boven de nieuwe ‘veilige waarde’ die door de Europese voedselwaakhond EFSA is voorgesteld voor inname via voeding. Dat blijkt uit een gelekt memo van drinkwaterbedrijvenvereniging Vewin. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat kijkt intussen of de drinkwaternormen moeten worden aangescherpt.
De giftige PFAS, chemische stoffen die zich opstapelen in het lichaam, blijken al veel sneller schadelijk dan tot nu toe gedacht. Ze hebben een negatief effect op het menselijk immuunsysteem. PFAS hopen zich voorts op in moedermelk, waardoor kleine kinderen meer risico lopen. Of iemand zelf te veel PFAS binnen krijgt, is echter erg lastig te achterhalen. De Europese voedselwaakhond heeft daarom een strengere gezondheidswaarde ingevoerd, en de Europese Commissie is bezig maxima voor PFAS in voedsel vast te stellen.
Lees meer woensdag 27 januari 2021 - Follow the MoneyDe Nederlandse overheid bereidt zich voor op de import van Russisch gas om het wegvallen van het Groningse gas uit Slochteren te compenseren. Verschillende Nederlandse politieke partijen waarschuwen voor een afhankelijkheid van het Russische gasbedrijf Gazprom. Follow the Money en The Investigative Desk brengen in beeld hoe belangrijk deze gasgigant is voor Nederland. Welke leveringscontracten heeft het bedrijf hier? Waar wint Gazprom gas? En hoezeer is Nederland al aangewezen op Russisch gas? Deel één van een tweeluik.
Lees meer zaterdag 23 januari 2021 - Follow the MoneyNederlandse pensioenfondsen buitelen over elkaar heen om te laten zien hoe duurzaam hun investeringsbeleid is. Vrijwel allemaal ondertekenden ze een convenant dat die duurzaamheidsambities verankerde. Follow the Money keek naar een aantal bedrijven waarin ze investeren en stelde daarbij de vraag: hoe ver kan een bedrijf gaan voor het niet meer aan de duurzaamheidseisen voldoet? Best ver, zo blijkt.
Je koopt een stuk grond dat volgens de gegevens ‘schoon’ is, maar dat vol blijkt te liggen met loden politiekogels. Uiteindelijk moet je alsnog een vermogen uitgeven aan saneringskosten. Het overkwam Marko de Vries uit Heerenveen, maar zijn situatie is geen uitzondering. Controle op bodemsaneringen is in Nederland regelmatig een papieren werkelijkheid, blijkt uit onderzoek van Follow the Money en De Monitor.
Gedumpt afval, gesjoemel met CO2-uitstoot en milieusubsidies, illegale houtkap of smokkel van bedreigde diersoorten. Dat is het werkgebied van Ingeborg Koopmans, officier van justitie bij het Functioneel Parket en gespecialiseerd in milieucriminaliteit. FTM sprak haar over de vraag wat er in Nederland misgaat met milieuhandhaving. ‘Subsidies voor duurzame projecten creëren ook weer criminaliteit.’
Lees meer vrijdag 6 november 2020 - Follow the Money1300 vaten met afgedankt blusschuim verontreinigen de bodem en het grondwater in Doetinchem met PFAS. Na publicaties in de pers komt de gemeente in actie: het schuim moet worden overgepompt, en de terreineigenaar moet ervoor betalen. Dit terwijl de vaten niet van hem zijn. Wat ging hier mis?
Op een bedrijventerrein in Doetinchem staan zo’n 1300 containers brandblusschuim met PFAS: giftige stoffen die vrijwel niet afbreken in het milieu. De vaten lekken, de vloeistof sijpelt in de grond, en in de appels van nabije bomen is het gif al aangetroffen. Follow the Money en De Monitor reconstrueren hoe het zover kon komen: met een opportunistische ondernemer, een gedupeerde terreineigenaar en falende toezichthouders.
Brandblussers moeten regelmatig worden vervangen. Het probleem is: blusschuim zit vol PFAS. Chemische verbindingen, met grote risico’s voor de volksgezondheid en het milieu, die heel moeilijk – en alleen tegen hoge kosten – zijn op te ruimen. In Europa wacht zeker 210.000 ton oud blusschuim op een veilig en definitief einde. Samen met televisieprogramma De Monitor onderzoeken we de laatste gang van een overjarige brandblusser.
Natuurbescherming lijkt in Nederland goed geregeld. Wie een project wil beginnen, moet eerst de effecten op de natuur laten onderzoeken. In de praktijk blijkt echter dat die onderzoeken ertoe dienen om projecten te legitimeren. ‘Adviesbureaus schrijven witwasrapporten.’
Lees meer zaterdag 1 augustus 2020 - Follow the MoneyDroge zomers als die van 2018 en 2019 putten de Nederlandse drinkwatervoorraden uit. Om zuinig omgaan met drinkwater te stimuleren, bedacht de regering de leidingwaterbelasting. Huishoudens betalen belasting naar verbruik. Industriële grootverbruikers betalen veel minder voor gezuiverd water. Maandag komt dit ter sprake in de Tweede Kamer.
Lees meer vrijdag 19 juni 2020 - Follow the MoneyHoge kosten, overheden die zich niet aan de regels houden, ‘onafhankelijke’ adviesbureaus die niet tegen belangrijke opdrachtgevers in willen gaan. Het is de dagelijkse gang van zaken in het gevecht om de openbare ruimte in Nederland. Voor burgers wordt het intussen steeds lastiger om hun leefomgeving te beschermen.
‘Was je handen goed met zeep,’ is zowat het belangrijkste advies in de bestrijding van het coronavirus. Maar wat als je geen schoon water hebt om je handen mee te wassen? Voor ruim 2 miljard mensen wereldwijd is dat de dagelijkse realiteit. Follow the Money spreekt met Maude Barlow, de Canadese die bijna tien jaar geleden mede voor elkaar kreeg dat schoon water als mensenrecht werd erkend door de VN.
Tijdens deze coronacrisis zijn drink- en afvalwaterbedrijven extra waakzaam. Ze kunnen te maken krijgen met personeelsuitval, maar ook met het virus dat opduikt in drinkwaterbronnen. Recent is het virus al aangetroffen in het rioolwater. Dat maakt van rioolwateranalyses mogelijk een extra hulpmiddel om de verspreiding van het coronavirus in kaart te brengen.
Lees meer woensdag 25 maart 2020 - Follow the MoneyRijst, chocolade, vlees en boter: allemaal producten die je misschien niet meteen associeert met je eigen dagelijkse waterverbruik. Toch zijn er duizenden liters water nodig voor de productie van deze goederen — water dat voor het overgrote deel niet bij ons vandaan komt. Mira Sys interviewde onderzoeker Rick Hogeboom over deze onzichtbare waterstroom.
Advocaat Rob Bilott strijdt al ruim twintig jaar tegen DuPont, de chemiereus die de boerderij van zijn cliënt Wilbur Tennant moedwillig vergiftigde met PFOA. De rechtszaak die hij aanspande, legde het grootste milieuschandaal van de Verenigde Staten bloot. Op zijn levenswerk is de Hollywoodfilm ‘Dark Waters’ gebaseerd.
Toxische stoffen als PFAS zijn moeilijk afbreekbaar. Dat ze opduiken in onze drinkwaterbronnen baart de drinkwaterbedrijven zorgen. Hoeveel schade deze stoffen op de lange duur aanrichten aan mens en milieu, is niet duidelijk. Zuiveren is mogelijk, maar erg duur. Drinkwaterbedrijven rekenen die kosten door aan ons, de consumenten. We moeten er rekening mee houden dat drinkwater duurder wordt.
Lees meer zaterdag 1 februari 2020 - Follow the MoneyVia de New Energy Coalition in Groningen financieren overheid en bedrijfsleven onderzoek naar duurzame energie. Uit onderzoek van De Onderzoeksredactie en Follow the Money blijkt echter dat vooral grote gasbedrijven de onderzoeksagenda bepalen.
Bijna vergeten, staat het ineens weer hoog op de agenda: loodvervuiling. Die is zorgwekkend, bijvoorbeeld omdat blootstelling aan dit metaal een negatief effect heeft op het IQ van jonge kinderen. Dat is al langer bekend, maar leidt niet tot een krachtige, eenduidige aanpak van het probleem. Sterker: de hoeveelheid lood die officieel in de grond mag zitten, is in veel Nederlandse gemeenten hoger dan de GGD wil.
Lees meer woensdag 18 december 2019 - Follow the MoneyIn 2015 zette Follow the Money de PFAS-problematiek op de kaart. Nu de bouw op veel plekken is stilgelegd vanwege deze groep ‘Zeer Zorgwekkende Stoffen’, is het debat in een stroomversnelling geraakt. Maar wat weten we eigenlijk over deze relatief nieuwe vervuilers?
Lees meer vrijdag 22 november 2019 - Follow the MoneyDe grond- en baggerbranche en het toezicht daarop is door en door verrot. Niet alleen overtreden bedrijven de milieuregels, ze worden daarbij zelfs actief geholpen door de overheid. ‘Ontoelaatbaar, onacceptabel, woorden schieten tekort. Dit moet tot de bodem worden uitgezocht. Anders verliest de overheid zijn geloofwaardigheid.’
Lees meer vrijdag 4 oktober 2019 - Follow the MoneyAl vijftien jaar lang belooft de provincie de oevers van de Meeslouwerplas langs de A4 te verstevigen. Dat gebeurt met bagger. Eén van die ladingen is sterk vervuild met arseen. Dat wist het waterschap.
Manegehouder Yohn MacDonald bestelde schone grond en kreeg vuile geleverd. Mag, zegt de overheid, want hier is een uitzondering op de regel dat zij grond niet vuiler mag achterlaten, gerechtvaardigd. Een milieudelict, stelt MacDonald, gepleegd door een overheid. Te midden van deze juridische strijd gaat de manege bijna ten onder.
Ook al staat er ‘spoed’ voor, van honderden locaties met ernstig vervuilde grond is onduidelijk wat ermee gebeurt. Uit een inventarisatie van LocalFocus en Follow the Money blijkt dat gemeenten en provincies weinig transparant zijn over locaties met ernstig vervuilde bodem.
Lees meer dinsdag 13 augustus 2019 - Follow the MoneyIn twee Twentse zoutholtes ligt 250 miljoen liter diesel opgeslagen. Deze strategische voorraad is aangelegd voor noodgevallen, waarbij Nederland afgesloten raakt van olie. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat is betrokken als belanghebbende en vergunningverlener. Ook valt Staatstoezicht op de Mijnen als toezichthouder staatsrechtelijk onder EZK. Hoe onafhankelijk is dan de vergunningprocedure?
In de honderd jaar dat Nouryon en voorgangers in Twente zout uit de bodem halen, is er een gatenkaas van jewelste ontstaan. Tientallen zoutcavernes zijn mogelijk zo instabiel dat ze kunnen instorten. Hoewel Nouryon onder verscherpt toezicht staat, vult het deze cavernes tergend langzaam.
De werkbemiddelaars van het UWV zijn hulpverlener en politieagent ineen. Met zachte en tegelijkertijd harde hand moeten zij werklozen richting werk...
Hoe kan de uitkeringsinstantie UWV voorkomen dat de grootste ict-vernieuwing uit haar bestaan een chaotisch, miljoenen verslindend project wordt? D...
Liever luisteren dan lezen? Hier kun je dit verhaal van de Volkskrant beluisteren. Het is ingesproken en opgenomen door Blendle Audio. Het UWV moet hoognodig zijn ICT-infrastructuur vernieuwen. Een enorm project, dat gepaard gaat met veel problemen en vooral veel geld. Eerdere mislukte ICT-projecten, hebben ook al miljoenen gekost. Mira Sys en Joost de Vries van De Volkskrant beschrijven de beren op de weg.
Lees meer donderdag 13 juni 2019 - BlendleHoe kon het dat zestig Polen met een uitkering op één adres ingeschreven konden staan, zonder dat het UWV hier iets aan deed? Economieverslaggever ...
De Tweede Kamer reageert met grote verontwaardiging op elk incident bij het UWV. Maar welke rol spelen Kamerleden zelf? Hun honger naar de perfecte...
Hoe kan het dat het UWV fraudeurs in het vizier heeft, maar de oplichters toch lange tijd met hun praktijken kunnen doorgaan? Het antwoord zit vers...
Minister Cora van Nieuwenhuizen is van plan Chemours in Dordrecht een vergunning te geven voor uitstoot van GenX en PFOA. Daarvan brak Anton van Rees’ klomp. De PvdA’er brengt de vuile grond vanaf vandaag gewoon terug.
Lees meer zaterdag 18 mei 2019 - Follow the MoneyFTM en Spit trekken tips na over vervuilde grondstort in voormalige zandwinputten. Er waren veel meldingen over grote hoeveelheden vuil die na de grondstort in de plassen dreven, en over de gebrekkige controle op geïmporteerde vervuilde grond. De vuile grond wordt onvoldoende gecontroleerd, er wordt grond gestort van dubieuze komaf, én gemeenten blijken soms financiële belangen te hebben bij het storten van die vuile grond.
De ondernemingsraad van uitkeringsdienst UWV stapt naar de rechter om een ict-vernieuwing tegen te houden die de organisatie 500 miljoen euro gaat ...
Na de sneeuwval afgelopen maand werd weer druk met zout gestrooid op de wegen. Dat zout wordt deels uit de diepe bodem van Friesland gehaald. Met vergaande gevolgen: de bodem zakt. Omwonenden zijn ongerust, want voorspellingen over de effecten van mijnbouw waren al vaker verkeerd. Follow the Money zocht de Friese zoutwinning tot op de bodem uit.
De Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA heeft een nieuwe voorlopige grenswaarde voor de teflon-stof PFOA vastgesteld. Die is vijftien keer strenger dan de waarden die het Nederlandse RIVM nu hanteert. Dat betekent dat de gerustellende conclusies uit eerdere onderzoeken naar de teflon-vervuiling zouden moeten worden herzien. Maar het RIVM wil de nieuwe waarden niet overnemen.
Hoeveel giftige gefluoreerde koolwaterstoffen (PFAS) er in de Nederlandse bodem zitten, is nog nauwelijks bekend. Slechts in een klein aantal gemeenten is onderzoek gedaan, en landelijke interventiewaarden ontbreken. Het risico op verspreiding van de vervuiling is reëel: dat gebeurt via water, lucht, blusschuim en vervuilde grond die wordt hergebruikt. Bij hoge concentraties kunnen PFAS kwalijke gevolgen hebben, zo weten de omwonenden van Chemours in Dordrecht.
De import van grond in Nederland is de afgelopen jaren aanzienlijk gestegen. Daarmee steeg ook de import van licht vervuilde grond, die hier in het kader van duurzaamheid wordt gereinigd en hergebruikt. Maar deze gereinigde grond blijkt lang niet altijd zo schoon als de bedoeling is.
De olie- en gasindustrie heeft de afgelopen eeuw miljoenen putten geslagen. Publiek geheim: uiteindelijk gaan ze bijna allemaal lekken. Tenzij overheden kostbare ingrepen afdwingen.
De mariniers moeten van Doorn naar Vlissingen verhuizen, maar er zal nog flink wat werk moeten worden verzet voordat de kazerne daar kan worden gebouwd. Uit tal van rapporten – en interne documenten van Defensie – blijkt dat de grond ernstig is vervuild, en verspreid over het terrein liggen niet-ontplofte explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Dat maakt de verhuizing nóg duurder dan oorspronkelijk begroot. Wie zal dit betalen?
Zes jaar na het faillissement van fosforfabriek Thermphos, zit Zeeland nog steeds met een vervuild terrein in de maag. De sanering daarvan had al klaar kunnen zijn, als er niet steeds werd gevochten over de vraag wie voor de kosten zou moeten opdraaien. Hierdoor, en een reeks bestuurlijke blunders, pakte de sanering veel duurder uit: in het slechtste geval kost die 170 miljoen euro.
Zes jaar na het faillissement kost de Zeeuwse Thermphos-fabriek nog steeds miljoenen aan belastinggeld. Op het terrein van fosforfabriek in Vlissingen bleven tonnen chemisch afval achter. Werden de kosten voor de hele sanering aanvankelijk geraamd op 70 miljoen euro, inmiddels lopen de schattingen op tot 170 miljoen. En het einde is voorlopig niet in zicht.
Hij heeft een dreadlock van meer dan twee meter lang en een joint in zijn mond. Aart Timmermans, een 58-jarige man die van nek tot voeten verlamd is, ligt languit in zijn rolstoel. In zijn huiskamer is de rasta-spirit niet te missen. Foto’s van zijn helden Haile Selassie en Bob Marley hangen aan de muur, en boven Timmermans slingert een lampion met de kleuren van de Ethiopische vlag.
Vluchtelingen: In een Syrisch restaurant in de Warmoesstraat leren vluchtelingen koken. Ze zijn blij dat ze kunnen werken.
Studeren in Vlaanderen: – lekker dichtbij en goedkoop. Binnen tien jaar verdubbelde het aantal Nederlandse studenten er. Maar op de cultuurverschillen zijn ze vaak slecht voorbereid.
Eddy Hekman (63): en zijn vrouw Lieuwkje (64) bezoeken elke maand de man die hun dochter om het leven heeft gebracht. Samen met hem schreef Eddy bovendien een boek. „We zouden wensen dat hij vrijkomt.”
Lees meer zondag 9 april 2017 - NRC